Het Afleidingskanaal van de Leie is een schakel in het netwerk van Seine Schelde Vlaanderen. Met dit netwerk investeren we in de toekomst van de binnenvaart in Vlaanderen en in het hart van Europa.

Wat, waarom, wanneer?

 

Wat

Het Afleidingskanaal van de Leie, tussen Nevele en Deinze, werd aangepast voor schepen van klasse Vb. Daarnaast zijn rivierherstel en recreatie op het Afleidingskanaal van de Leie een belangrijk onderdeel. Kanalen zijn kunstmatig aangelegd en hebben vaak rechte oevers. Om de natuur alle kansen te geven, hebben we verschillende aanpassingen gedaan. Milieu en economie weer met elkaar verzoenen is dan ook één van onze prioriteiten. Daarnaast geven we iedereen de mogelijkheid om te genieten van het water en haar omgeving.

Lees meer

Waarom

Net zoals de Leie zelf speelt het Afleidingskanaal van de Leie (dat erop aansluit) een grote rol in de betere verbinding voor hedendaagse binnenvaartschepen. Ze krijgen dan ook dezelfde aanpassingen. 

Een deel van het Afleidingskanaal van de Leie, van Deinze tot Schipdonk, verbindt de Leie ook met heel wat belangrijke vaarwegen richting de havens en de Westerschelde: het kanaal Gent-Oostende en de Ringvaart om Gent. Het kanaal Gent-Oostende vormt de toegang richting de zeehavens van Brugge en Oostende. De Ringvaart om Gent opent de deur naar de Westerschelde en de havens van Gent, Vlissingen en Antwerpen.

Wanneer

Binnenvaart en recreatie

Op het Afleidingskanaal van de Leie werken we in Deinze en Nevele. De bochtverbredingen zijn zo goed als afgewerkt, maar er zijn nog andere aanpassingen nodig. Zo moet de vaarweg nog gebaggerd worden. Verder komt er in Nevele een nieuwe fietsers- en voetgangersbrug en een aanlegsteiger.

Al deze werken zullen, zonder onvoorziene omstandigheden, in de loop van 2020 starten.

Rivierherstel

Het Afleidingskanaal van de Leie is geen rivier, maar is sinds het voorjaar van 2017 toch een stuk natuurvriendelijker geworden. Zo werden er op verschillende plaatsen fauna-uitstapplaatsen voorzien. 

Gewicht
-95

Locaties

Op de kaart en hieronder kan je zien welke steden en gemeenten aan deze vaarweg deel uitmaken van het project.

Nieuws over Afleidingskanaal van de Leie

Veelgestelde vragen

Hieronder vind je veelgestelde vragen over deze vaarweg / locatie / aanpassing. Vind je het antwoord op jouw vraag niet, dan kan je jouw vraag steeds naar ons doorsturen.

Hoe wordt een waterweg verruimd?

De gekanaliseerde Leie is nu overal 3,5 meter diep. Om grotere schepen vlot te laten varen, moet de Leie overal 4,5 meter diep zijn. Dat doen we door de bodem af te graven. 

Daarnaast moet de waterweg ook breder worden. Hoeveel de breedte precies bedraagt, hangt af van lokale factoren en tal van andere elementen. Dat doen we door de oevers af te graven, ook onder de waterspiegel, en door bochten flauwer (en dus rechter) te maken. 

Om die extra diepte en breedte te creëren zijn baggerwerken noodzakelijk. 

Hoe verdiepen en verbreden we de waterweg?

Als je een dwarsdoorsnede van bijvoorbeeld de Leie bekijkt, zie je dat de oevers en bodem de vorm van een trapezium hebben. Bovenaan is de waterweg breed en naar onder toe wordt hij smaller. 

Wanneer we de bodem van de Leie verdiepen naar 4,5 meter, nemen we ook die smalle onderkant van de oevers mee. Om de waterweg te verbreden, worden de oevers verder afgegraven. Om ervoor te zorgen dat de oevers overeind blijven, verstevigen we ze met kaaimuren of verticale oeververdedigingen.

Verticale oeververdediging natuurlijke oever

 

Hoe verruimen we bochten?

Moderne schepen zijn langer en dus minder wendbaar. Een scherpe bocht nemen is voor hen niet zo evident. Daarom maken we de bochten breder of flauwer, zodat deze schepen vlotter kunnen doorvaren.

De bocht verbreden doen we door de oevers in die bocht aan te passen. De schuin aflopende oevers worden vervangen door nieuwe, verticale oeververdedigingen of kaaimuren. Eens de nieuwe, rechte oevers klaar zijn, wordt de overtollige grond gebaggerd. Zo krijgt een schip onder de waterspiegel meer plaats om de bocht te nemen. 

Wanneer het niet mogelijk is om een bocht te verbreden, moeten we ze flauwer maken. In dat geval gaan de aanpassingen verder dan verticale oeververdedigingen aanbrengen. De bocht wordt dan weggewerkt en rechtgetrokken. Er wordt dus een grotere hoeveelheid grond weggenomen om plaats te maken voor een passerend schip.

 

Waarom worden bruggen aangepast?

Grote schepen kunnen heel wat containers in één keer vervoeren, waarbij de containers tot wel drie lagen hoog gestapeld zijn. Om ervoor te zorgen dat deze schepen veilig onder een brug kunnen passeren, hebben we overal een doorvaarthoogte van zeven meter nodig. De doorvaarthoogte is de afstand tussen de waterspiegel en de onderkant van de brug.

Wat betekent diepgang?

Diepgang en diepte zijn twee verschillende dingen. De Leie, bijvoorbeeld, brengen we tot 4,5 meter diepte omdat hedendaagse schepen een diepgang van wel 3,5 meter kunnen hebben. Dat wil zeggen dat ze 3,5 meter diep in het water liggen. Om niet in aanraking te komen met de bodem of obstakels voorzien we één meter extra diepte.

De diepgang van een schip hangt af van hoe zwaar het geladen is. Hoe meer vracht een schip aan boord heeft, hoe dieper het in het water ligt.

Wat is een bevaarbare waterloop?

Een bevaarbare waterloop is een waterweg die voornamelijk gebruikt wordt voor waterbeheersing, watergebonden transport en watergebonden economie. Dit zijn de hoofdfuncties , maar er wordt ook maximaal ingezet op andere functies zoals recreatie, ecologie en een goede integratie met het landschap.

Wat is een duwkonvooi?

Een duwkonvooi bestaat uit een duwboot en één of meerdere duwbakken. De duwbakken zijn niet gemotoriseerd en kunnen enkel aangedreven worden door een boot. Het laadvermogen en de afmetingen van een duwkonvooi variëren sterk naargelang het transport.

Wat is een fauna-uitstapplaats?

In het verleden werden rivieren aangepast voor de binnenvaart. Dat gebeurde door deze rivieren rechter te maken of te kanaliseren. Bij gekanaliseerde rivieren zoals de Leie of kanalen zoals het Afleidingskanaal van de Leie vormen de steile oevers een gevaarlijke barrière voor diverse diersoorten. Daarom bouwen we op heel wat plaatsen fauna-uitstapplaatsen.

Vogels hebben geen probleem om vanop het water hun vleugels open te slaan en aan land te gaan. Voor dieren die lopen, kruipen of kronkelen is dat wel anders. Daarom bouwen we aan de waterkant een soort trapje, waardoor ze makkelijk op het droge geraken.

Wat is een jaagpad?

Een jaagpad is een pad langs een kanaal of rivier. Vroeger werden schepen bij tegenstroom of tegenwind voortgetrokken door paarden of soms zelfs door mensen. Dit voorttrekken noemde men ‘jagen’ en gebeurde vanop een pad dat langs de waterweg liep. Vandaag zijn de jaagpaden een dienstweg voor de waterwegbeheerder, maar ze worden ook gebruikt voor recreatie door fietsers, wandelaars, rolschaatsers, enzovoort. Onder het motto 'Het jaagpad is er voor iedereen' schakelen we onze jaagpaden in in fietsnetwerken en sensibiliseren we alle gebruikers tot wederzijds respect.

Opgelet! Het jaagpad is geen fietspad zoals aangelegd langs openbare wegen, niettegenstaande dat bepaalde trajecten van het verharde jaagpad deel uit maken van fietsroutenetwerken.

Meer informatie over onze jaagpaden vind je de website van De Vlaamse Waterweg nv.

Wat is een passeerstrook?

Grotere schepen moeten een vlotte en veilige toegang krijgen tot het waterwegennetwerk. Deze schepen zijn tot wel 190 meter lang en 11,4 meter breed. We passen onze waterwegen aan hun noden aan, maar vaak moeten we werken met een beperktere ruimte. Om ervoor te zorgen dat ze elkaar toch kunnen kruisen, leggen we passeerstroken aan.
 
Een passeerstrook is een lokale verbreding van de waterweg. Het is een tijdelijke aanmeerplaats van ongeveer 570 meter lang, waarnaar grote schepen en duwkonvooien kunnen uitwijken om een tegenligger te laten passeren. De passeerstrook zelf is niet te krap bemeten, zodat het schip vlot kan uitwijken en geen moeilijke manoeuvres hoeft uit te voeren. Door de lengte van de passeerstrook is het ook mogelijk dat het schip nog een stukje kan doorvaren en niet hoeft te stoppen. Wanneer de tegenligger voorbijgevaren is, kan het schip in de passeerstrook zijn reis verderzetten.

Wat is een scheepsklasse?

De hoofddoelstelling van het project is om onze waterwegen toegankelijk te maken voor schepen van klasse Va en Vb. Zo’n klasse(*) is een technische term en dus redelijk abstract. We maken het even wat concreter voor je:

Maar een scheepsklasse verwijst ook naar de lengte, breedte en diepgang van een schip:

  • Een schip van klasse IV is 105 meter lang, 9,5 meter breed en heeft een diepgang van 3 meter.
  • Een schip van klasse Va is 110 meter lang, 11,4 meter breed en heeft een diepgang van 3,5 meter.
  • Een schip van klasse Vb is 190 meter lang, 11,4 meter breed en heeft een diepgang van 3,5 meter.

Door simpelweg te verwijzen naar de scheepsklasse zeg je dus in één keer wat het laadvermogen van een schip is, hoe lang en hoe breed het is en welke diepgang het heeft. Voor schippers, binnenvaartbegeleiders en scheepvaartinspecteurs is het dan ook een handige indicatie.

(*)CEMT-classificatie: De Conferentie van Europese Ministers van Transport (CEMT) heeft in 1992 een classificatie opgesteld van de binnenvaartschepen. De gehanteerde afmetingen per klasse wordt in de tabel hieronder opgenomen.

Klasse

Lengte (m)

Breedte (m)

Diepgang (m)

Hoogte (m)

Laadvermogen (ton)

I

38,50

5,05

1,80-2,20

4,00

250-400

II

50-55

6,60

2,50

4,00-5,00

400-650

III

67-80

8,20

2,50

4,00-5,00

650-1000

IV

80-85

9,50

2,50

5,25-7,00

1000-1500

Va

95-110

11,40

2,50-4,50

5,25-9,10

1500-3000

Vb

172-185

11,40

2,50-4,50

5,25-9,10

3200-6000 (2-baks lang)

VIa

95-110

22,80

2,50-4,50

7,00-9,10

3200-6000 (2-baks breed)

VIb

185-195

22,80

2,50-4,50

7,00-9,10

6400-12000 (4-baks)

VIc

193-200

34,20

2,50-4,50

9,10

9600-18000 (6-baks breed)

VII

195-285

34,20

2,50-4,50

9,10

14500-27000 (9-baks)
Wat zijn baggerwerken?

De term ‘baggeren’ omvat alle werken die nodig zijn om zand, slib en ander materiaal weg te halen van de waterbodem.

Het woord ‘baggeren’ komt van ‘bagger’. Bagger is slib dat ontstaat door plantenresten, afval, bodemmateriaal en bladeren die zich vastzetten op de bodem van vaarwegen. Als het baggerslib te dik wordt, kan dit het scheepvaartverkeer hinderen. Daarom wordt het dan ook verwijderd. 

Bijna alle baggerslib dat naar boven gehaald wordt uit waterlopen, zoals de Leie en het Afleidingskanaal van de Leie, is van goede milieuhygiënische kwaliteit. Het slib zal gebruikt worden om de vroegere zandwinningsput op de grens Oostakker-Lochristi weer op te vullen. 

Wat zijn natuurvriendelijke oevers?

In het verleden werden heel wat rivieren geschikt gemaakt voor de binnenvaart. Daardoor hebben de oevers van deze rivieren hun natuurlijke waarde door de jaren heen verloren. Deze oevers worden hersteld op een natuurvriendelijke manier om economie en natuur weer hand in hand te laten gaan. 

Op heel wat plaatsen langs de rivier de Leie worden zogenaamde vooroevers gebouwd door stalen wanden of palen te plaatsen tussen de oever en de waterweg. Zo beschermen ze de eigenlijke oever tegen de golfslag van de schepen. Ook ontstaan hierdoor luwe, ondiepe zones die gevuld worden met water uit de rivier. Zo vormen er zich plekken die een waar paradijs zijn voor de ontwikkeling van typische fauna en flora. Verder worden lokaal diepere zones beschermd, om zo vispopulaties een veilige verblijfplaats te bieden. 

We gebruiken een variatie van verschillende methodes voor een natuurvriendelijke herstel. Het kan gaan om open water of moeraszones, maar ook natte, vochtige of drogere natuurtypes. Die variatie is gunstig voor de biodiversiteit. We werken met zoveel mogelijk natuurvriendelijke materialen, zoals spontane begroeiing van planten of kiezen voor inheemse plantensoorten. Deze zones kunnen acht tot twintig meter breed zijn.

infographic natuurvriendelijke oevers

Wie maakt er gebruik van een jaagpad?

Op jaagpaden geldt gedeeld gebruik; dit wil zeggen dat deze onder andere toegankelijk zijn voor wandelaars en fietsers alsook voor motorfietsers klasse A en wagens mits deze over een toelating beschikken. Wanneer expliciet aangeduid met signalisatie, zijn speed pedelecs ook toegelaten op de jaagpaden aangeduid als fietssnelwegen. Bij dit gebruik geldt echter een snelheidsbeperking van 30 km/u in normale omstandigheden en 10 km/uur in bijzondere omstandigheden.

De waterwegen en haar jaagpaden kunnen naast een recreatieve functie ook een belangrijke rol vervullen in het woon-werkverkeer. Omdat jaagpaden in de eerste plaats dienstwegen zijn, en dus niet als fietspaden mogen worden beschouwd, houdt het gebruik van deze wegen echter ook een verantwoordelijkheid in van de gebruikers. Van een jaagpad kan en mag immers niet hetzelfde comfort- en veiligheidsniveau als van een volwaardig fietspad worden verwacht. De waterwegbeheerder tracht evenwel zo veel mogelijk om de richtlijnen uit het Vademecum Fietsvoorzieningen na te streven.

Op de website van De Vlaamse Waterweg nv vind je meer informatie terug over het gebruik van onze jaagpaden.

Zit je nog met een vraag?

Contacteer ons

Publicaties