Bousbecque (of Busbeke) ligt aan de Leie, op de grens tussen Vlaanderen en Frankrijk. De Leie volgt hier mooi de landsgrens, net zoals in Menen, Wervik, Wervicq-Sud en Halluin. Daarom noemen we de rivier hier ook wel de ‘Grensleie’.

Wat, waarom, wanneer?

 

Wat

In Bousbecque werken we aan een betere toekomst voor de binnenvaart om transport via het water een duwtje in de rug te geven. Ook doen we hier aan rivierherstel en geven we zo de natuur weer alle kansen.

Waarom

Samen met Frankrijk verruimen we de rivier op deze locatie om een vlottere doorgang voor grotere schepen te garanderen. Door meer ruimte te creëren, wordt de Leie heel wat toegankelijker voor hen. 

Ook leggen we een nieuwe zwaaikom aan. Dit is een lokale verbreding van de vaarweg waar schepen de ruimte hebben om van richting te veranderen of te zwaaien.

Naast betere infrastructuur voor de binnenvaart hebben we in Bousbecque ook aandacht voor rivierherstel: we zorgen voor de inrichting van natuurvriendelijke oevers zodat de rivier een waar paradijs wordt voor typische fauna en flora.

Wanneer

De werken in Bousbecque starten ten vroegste in 2023.

Nieuws over Bousbecque

Veelgestelde vragen

Hieronder vind je veelgestelde vragen over deze vaarweg / locatie / aanpassing. Vind je het antwoord op jouw vraag niet, dan kan je jouw vraag steeds naar ons doorsturen.

Hoe wordt een waterweg verruimd?

De gekanaliseerde Leie is nu overal 3,5 meter diep. Om grotere schepen vlot te laten varen, moet de Leie overal 4,5 meter diep zijn. Dat doen we door de bodem af te graven. 

Daarnaast moet de waterweg ook breder worden. Hoeveel de breedte precies bedraagt, hangt af van lokale factoren en tal van andere elementen. Dat doen we door de oevers af te graven, ook onder de waterspiegel, en door bochten flauwer (en dus rechter) te maken. 

Om die extra diepte en breedte te creëren zijn baggerwerken noodzakelijk. 

Hoe verdiepen en verbreden we de waterweg?

Als je een dwarsdoorsnede van bijvoorbeeld de Leie bekijkt, zie je dat de oevers en bodem de vorm van een trapezium hebben. Bovenaan is de waterweg breed en naar onder toe wordt hij smaller. 

Wanneer we de bodem van de Leie verdiepen naar 4,5 meter, nemen we ook die smalle onderkant van de oevers mee. Om de waterweg te verbreden, worden de oevers verder afgegraven. Om ervoor te zorgen dat de oevers overeind blijven, verstevigen we ze met kaaimuren of verticale oeververdedigingen.

Verticale oeververdediging natuurlijke oever

 

Hoe verruimen we bochten?

Moderne schepen zijn langer en dus minder wendbaar. Een scherpe bocht nemen is voor hen niet zo evident. Daarom maken we de bochten breder of flauwer, zodat deze schepen vlotter kunnen doorvaren.

De bocht verbreden doen we door de oevers in die bocht aan te passen. De schuin aflopende oevers worden vervangen door nieuwe, verticale oeververdedigingen of kaaimuren. Eens de nieuwe, rechte oevers klaar zijn, wordt de overtollige grond gebaggerd. Zo krijgt een schip onder de waterspiegel meer plaats om de bocht te nemen. 

Wanneer het niet mogelijk is om een bocht te verbreden, moeten we ze flauwer maken. In dat geval gaan de aanpassingen verder dan verticale oeververdedigingen aanbrengen. De bocht wordt dan weggewerkt en rechtgetrokken. Er wordt dus een grotere hoeveelheid grond weggenomen om plaats te maken voor een passerend schip.

 

Wat betekent diepgang?

Diepgang en diepte zijn twee verschillende dingen. De Leie, bijvoorbeeld, brengen we tot 4,5 meter diepte omdat hedendaagse schepen een diepgang van wel 3,5 meter kunnen hebben. Dat wil zeggen dat ze 3,5 meter diep in het water liggen. Om niet in aanraking te komen met de bodem of obstakels voorzien we één meter extra diepte.

De diepgang van een schip hangt af van hoe zwaar het geladen is. Hoe meer vracht een schip aan boord heeft, hoe dieper het in het water ligt.

Wat is de Grensleie?

De Grensleie is een deel van de Leie, dat de grens vormt tussen Vlaanderen en Frankrijk. De rivier loopt in Vlaanderen langs Menen, Wervik, Wervicq-Sud, Halluin en Bousbecque helemaal tot in Deûlemont in Frankrijk. Aangezien dit deel van de Leie over de landsgrenzen heen loopt, is er een speciaal verdrag opgesteld voor de aanpassingen en het onderhoud van de rivier. Zowel Vlaanderen, Wallonië als Frankrijk zetten zich samen in om te investeren in de binnenvaart van de toekomst. 

Wat is een verticale oeververdediging?

Wanneer het gaat over oeverconstructies, wordt nogal vaak de term ‘kaaimuur’ gebruikt. Dit is echter niet overal correct. Vaak gaat het ook over een verticale oeververdediging.

Door een verticale oeververdediging aan te brengen, creëren we een zogenaamd bakprofiel in de waterloop. Dit wil zeggen dat de oevers recht in plaats van schuin naar beneden lopen. Dit geeft een constante waterdiepte over de volledige breedte van de waterweg en dus is er meer ruimte voor scheepvaart.

Een natuurlijke oever heeft schuin aflopende randen en geen verticale.

infographic vertikale oeververdediging natuurlijke oever

Wat is een zwaaikom?

Wanneer een schip op een veilige manier van richting wil veranderen, moet het kunnen draaien. Achteruitvaren kan in principe, maar is voor een schip zeer moeilijk en niet zonder gevaren. Daarom hebben schepen een zwaaikom nodig: een lokale verbreding van de waterweg, waar deze grote en lange schepen veilig en vlot kunnen draaien of zwaaien. De term ‘zwaaikom’ is afgeleid van de beweging die een schip maakt bij deze draaibeweging.

Bij de bouw van een zwaaikom wordt telkens voldoende grond weggenomen, waardoor de volledige lengte van het schip tussen beide oevers past. Een zwaaikom is doorgaans een trapeziumvormige uitsnijding.

 

Infographic_zwaaikoom

Wat zijn baggerwerken?

De term ‘baggeren’ omvat alle werken die nodig zijn om zand, slib en ander materiaal weg te halen van de waterbodem.

Het woord ‘baggeren’ komt van ‘bagger’. Bagger is slib dat ontstaat door plantenresten, afval, bodemmateriaal en bladeren die zich vastzetten op de bodem van vaarwegen. Als het baggerslib te dik wordt, kan dit het scheepvaartverkeer hinderen. Daarom wordt het dan ook verwijderd. 

Bijna alle baggerslib dat naar boven gehaald wordt uit waterlopen, zoals de Leie en het Afleidingskanaal van de Leie, is van goede milieuhygiënische kwaliteit. Het slib zal gebruikt worden om de vroegere zandwinningsput op de grens Oostakker-Lochristi weer op te vullen. 

Wat zijn natuurvriendelijke oevers?

In het verleden werden heel wat rivieren geschikt gemaakt voor de binnenvaart. Daardoor hebben de oevers van deze rivieren hun natuurlijke waarde door de jaren heen verloren. Deze oevers worden hersteld op een natuurvriendelijke manier om economie en natuur weer hand in hand te laten gaan. 

Op heel wat plaatsen langs de rivier de Leie worden zogenaamde vooroevers gebouwd door stalen wanden of palen te plaatsen tussen de oever en de waterweg. Zo beschermen ze de eigenlijke oever tegen de golfslag van de schepen. Ook ontstaan hierdoor luwe, ondiepe zones die gevuld worden met water uit de rivier. Zo vormen er zich plekken die een waar paradijs zijn voor de ontwikkeling van typische fauna en flora. Verder worden lokaal diepere zones beschermd, om zo vispopulaties een veilige verblijfplaats te bieden. 

We gebruiken een variatie van verschillende methodes voor een natuurvriendelijke herstel. Het kan gaan om open water of moeraszones, maar ook natte, vochtige of drogere natuurtypes. Die variatie is gunstig voor de biodiversiteit. We werken met zoveel mogelijk natuurvriendelijke materialen, zoals spontane begroeiing van planten of kiezen voor inheemse plantensoorten. Deze zones kunnen acht tot twintig meter breed zijn.

infographic natuurvriendelijke oevers

Zit je nog met een vraag?

Contacteer ons

Publicaties